30 Mayıs 2011 Pazartesi


Arılar kovana dönerken havada kurşun gibi gelip kovan girişine konuyorlar

Arı koymayı bekleyen modern kovanlarım.Alt tabanları tamamıyla açılabilen varoa mücadelesine uygun

B


Bu resmi yayınlamadan geçemiyeceğim arılığa 5 km uzaklıkta bizizm arılar buraya uğrarmı acep(arabanın km'sine baktım)





Köyün civarımdan çeşitli manzaralar


Balkanlara bahar yeni geliyor.

Yan taraflara arı kovanlarının dolması ve sehpaların uzaması en büyük temennim.Öndeki tarla 15 metre eninde 150 metre uzunluğunda bu sene fasulya ekili kışlıklar şimdiden hazırlanıyor.

Babama dedim şu naylonları ve kilimleri sepetin üstünden al bir türlü dinletemedim yok yağmur yağar yok üşürler teknik ve modern arıcılığa alışamadılar.Başka termo kovanımda var ona aktarayım dedim kabul ettiremedim.Hala oğul çıkmasını bekliyor sabahtan akşama kadar ama benim balları görünce ancak ikna olacak.deneme yanılma metodu.


Buda önden görünüşü Kiraz ağacının gölgesi iyi oluyor.Boş sepetlere civar köylerden arı alacağım.Organik bal yemek istiyorum.Eşim dostumda sırada bekliyorlar.

29-05-2011 Köydeki arılığım


Üç adet sepette kovanım vardı bir tanesini Termo kovana aktardım.Hiç zorluk çekmedim.Sepetteki bizde gömeç derler ayrılabilir plastik çıtalara taktım yeni yerlerine alıştılar.(Kırklareli, kofçaz ,Karaabalar Köyü)

17 Mayıs 2011 Salı

Petek Yapımındaki İlk Aşama: Balmumu Üretimi

Petek Yapımındaki İlk Aşama: Balmumu Üretimi

Yüce Allah’ın muazzam özelliklerle yarattığı arıların en hayret verici özelliklerinden biri de, yaptıkları düzgün altıgen peteklerdir. Arılar sadece kovanda ihtiyaç olduğu zamanlarda petek örerler. Bu petekleri barınmak, yiyecek stoklamak ve yumurtalarını büyütmek için inşa ederler. Bu nedenle peteklerin arıların yaşamında çok önemli bir payı vardır. Arıların petek üretimi ise, balmumunun varlığına bağlıdır. Balmumu gibi petek yapımı için son derece uygun olan bir maddenin arılar tarafından üretiliyor olması, başlı başına bir yaratılış delilidir.

Arılar kendileri için son derece hayati öneme sahip olan balmumunu nasıl üretirler?

Balmumunun salgılanması için en önemli unsur nedir?

İlk yaratıldıklarında arıların sözde balmumu üretemediklerini iddia eden evrimciler tarafından açıklanmayı bekleyen sorular nelerdir?


Arı peteklerinin temel inşaat malzemesi balmumudur. Arılar balmumunu, karınlarının altında yer alan 4 çift salgı bezinden salgılar. Bu salgı bezlerinin bitiştiği yerde, iki küçük aralık vardır. Balmumu, bu aralıklarda ufak ince pullar şeklinde oluşur. Arılar bu küçük tabakaları almak için tüylerden oluşan arka bacaklarındaki kancalarını kullanırlar. Bunu balmumu plakasına geçirir ve arka bacaklarıyla çekip dışarı çıkarırlar. Sonra ileri iterek önce orta, sonra ön ayaklarına ulaştırırlar. (Arılar 6 bacaklıdır.) Son olarak plakayı çene kemikleri ile alır ve yoğurarak işlenebilir kıvama getirirler. Bir mum pulcuğu alınır alınmaz, aralıktan hemen ikincisi çıkar. Yalnız balmumunun salgılanması için en önemli unsur sıcaklıktır. Bu yüzden işçi arılar peteği inşa etmeye başladıklarında ilk olarak birbirlerine zincir halinde kenetlenir, adeta bir top halini alırlar. Bu sayede balmumu için gerekli olan 35oC’lik ısı sağlanmış olur. Yoğurma işlemi bu en uygun ısı derecesinde yapılır ve böylece plastikleştirilmiş, inşaata elverişli balmumu hazır olur.

Balmumunun Genel Özellikleri

Rengi... Balmumunun rengi ilk salgılandığı zaman beyazdır. İçine polen ve başka maddeler karıştıkça renk sarıya ve kahverengiye döner.

Üretmek İçin Gereken Enerji... Balmumu üretimi oldukça fazla enerji gerektiren bir işlemdir. Bu nedenle arılar, 1 kg. balmumu yapmak için yaklaşık olarak 22 kg. bal tüketirler. Arılar balmumunu salgı bezlerinden her seferinde yaklaşık olarak bir toplu iğnenin başı büyüklüğünde parçalar halinde çıkartırlar.(Mark L. Winston, The Biology of the Honey Bee, Harvard Unv. Press, 1991, s.83) Bu oran göz önünde bulundurulduğunda balmumunun neden bu kadar kıymetli olduğu daha iyi anlaşılmaktadır.

Balmumu Tasarrufu... Arılar en küçük bir mum kırıntısını bile çok iyi değerlendirerek balmumundan maksimum istifade ederler. Hatta bir kovanı tamamen terk etmeleri gerektiğinde de bal tüketerek balmumu üretmek yerine, eski kovandan balmumu taşımak gibi bir yönteme başvurdukları bile gözlenmiştir. Bu konuda araştırma yapan Alman bilim adamı Dr. N. Koeniger başka bir yerde yeni bir kovan yapmak için eski kovanı terk eden bir arı kolonisi bulmuştur. Ertesi gün işçi arıların kovana geri döndüğünü gözlemleyen Koeniger, arıların eski hücrelerden balmumu kemirdiğini ve bunları yeni yuvalarına taşıdığını tespit etmiştir. Arıların bu tutumlu davranışlarının nedeni balmumunun üretiminde çok enerji gerekmesidir.(Prof. Karl von Frisch, Animal Architecture, A Helen and Kurt Wolff Book/Harcourt Brace Jovanavich, Inc. New York and London, s.95)

Bal Depolama Miktarı... Arılar toplu iğne başı büyüklüğünde parçalardan oluşturdukları balmumunu çok akılcı bir şekilde kullanarak en az balmumu ile en fazla peteği inşa ederler. Örneğin arıların 22.5x37 cm. ebatlarında bir petek için sadece 40 gr. balmumu harcadıkları saptanmıştır. Boş ağırlığı 40 gr. olan bu petek yaklaşık 2 kg. bal depolayabilmektedir.(a.g.e. s.87)

Evrimciler Balmumunun Nasıl Ortaya Çıktığını Açıklayamamaktadırlar

Evrimciler, arıların balmumu üretme özelliklerine ilk ortaya çıktıklarında sahip olmadıklarını ve bütün özelliklerinin uzunca bir zaman süreci içinde birbirini izleyen sözde tesadüfler sonucunda kazanıldığını iddia ederler. Bu durumda cevaplanması gereken soruları sorarak, evrimcilerin bu iddialarının dayanaksızlığını incelemekte fayda vardır.

Öncelikle kendilerine tamamen yabancı bir madde olan balmumunun içeriğini arılar nasıl bulmuşlardır?

Nasıl olup da her arı aynı formülü, aynı kıvamı hatasız olarak milyonlarca yıldır tutturabilmektedir?

Arılar balmumu gibi ideal bir malzemenin üretimini yapacakları sistemleri vücutlarında nasıl oluşturmuşlardır?


Bir an için arıların herhangi bir şekilde peteğin hammaddesi olan balmumunu üretmeyi başardıklarını varsayalım. Bu başarı tek başına hiçbir şey ifade etmeyecektir. Çünkü arı aynı zamanda, yapacağı inşaat için gerekli olan tüm teknik bilgi ve beceriye de sahip olmalıdırlar.

Yine bir arının -hiçbir şekilde mümkün olmasa da- bu özelliklere sözde tesadüf eseri sahip olduğunu varsayalım; bu da kesinlikle yeterli olmayacaktır. Söz konusu arı, bu bilgiyi bir şekilde diğer koloni üyelerine öğretmek zorundadır. Onların bedenlerinde de balmumu üretmek için gerekli olan sistemi oluşturması gerekmektedir. Ayrıca daha sonra gelecek olan nesillere de bu bilgiyi ve üretim sistemini aktarmak zorundadır.

Bunların da ötesinde bütün arıların birlikte çalışabilecekleri şekilde bir iş bölümü yapmayı bilmeleri de gerekmektedir. Çünkü arıların her birinin petek örme bilgi ve becerisine sahip olmaları yeterli değildir. Arıların birlikte iş yapmak için gerekli olan organizasyonu yapabilecekleri akla ve bilince de sahip olmaları gerekmektedir. Çünkü arıların bu organizasyonu nasıl gerçekleştirdiği, nasıl olup da aralarında iletişimin sağlandığı, on binlerce arının karanlık bir kovanda hiçbir karışıklık çıkarmamasının altında ne gibi bir düzenin yattığı gibi pek çok sorunun da yanıtlanması şarttır.

Akıl sahibi her insanın, yukarıda genel olarak özetlediğimiz bu aşamalar üzerinde vicdanını kullanarak biraz düşünmesi yeterli olacaktır. Arı gibi bir canlının her yönüyle petek üretebilecek, bu petekleri de en gerekli şekilde kullanabilecek özelliklere sahip olması elbette ki tesadüflerle meydana gelebilecek bir durum değildir. Bu olağanüstü inşa yeteneği, ne arının boyutuyla, ne de sahip olduğu beynin kapasitesiyle açıklanabilir.

Arılar Yüce Allah’ın İlhamıyla Hareket Ederler

Arının bu yeteneklerini, yeryüzündeki akıl ve bilinç sahibi yegane varlık olan insan ile kıyaslayarak düşünelim. Bir insan kendi isteğiyle vücudunda işine yarayacak yeni bir salgı oluşmasını sağlayabilir mi? Örneğin ihtiyaç duyduğu anda tükürük bezlerinin tutkal üretmesini sağlayacak yeni bir sistemi tasarlayıp, bunu vücuduna yerleştirebilir mi?

Elbette ki insanın böyle birşey yapamayacağını herkes bilir. O halde insanın akıl ve şuur sahibi bir varlık olarak yapamadığını, bir arıdan beklemek makul müdür?

Ne arı, ne de yeryüzündeki başka bir canlı kendi isteğiyle vücuduna yeni organlar ekleyemez, yeni yeni salgılar üretemez. Arılardaki sistemler ve mucizevi yetenekler, yeryüzündeki diğer tüm canlılar gibi arıların da Yüce Allah tarafından yaratıldıklarının açık delillerinden yalnızca birkaçıdır. Yüce Allah arılarda insanların düşünüp ibret alması için benzersiz aklından örnekler göstermektedir. Rabbimiz herşeye güç yetirendir. Akıl sahibi insana düşen ise, vicdanının sesini dinleyerek, yaptığı her işte Yaratıcımız olan Yüce Allah'a yönelmek ve tüm hayatını O'nun istekleri doğrultusunda yönlendirmektir:

"De ki: "Göklerden ve yerden sizlere rızık veren kimdir? Kulaklara ve gönüllere malik olan kimdir? Diriyi ölüden çıkaran ve ölüyü diriden çıkaran kimdir? Ve işleri evirip-çeviren kimdir? Onlar: "Allah" diyeceklerdir. Öyleyse de ki: "Peki siz yine de korkup sakınmayacak mısınız?" (Yunus Suresi, 31)

Yüce Allah'ın Arılara Davranışlarını İlham Ettiği Kuran’da Bildirilmiştir

Arılar kendi dilleri ile çevrelerini değerlendirir, kararlar alır ve uygularlar. Bu kararları durumun aciliyetine göre değiştirebilirler. Kısacası arıların tüm hareketlerine keskin bir akıl ve bilinç hakimdir. Ancak, bu bilinç ve akıl arıların kendilerine ait olan bir özellik değildir. Yüce Allah Kuran'da bu canlıların yaptıkları tüm hareketlerin, gösterdikleri bilinçli davranışların Kendi ilhamıyla gerçekleştiğini şöyle bildirmektedir.

"Rabbin balarısına vahyetti: Dağlarda, ağaçlarda ve onların kurdukları çardaklarda kendilerine evler edin." (Nahl Suresi, 68)

Arılar Balmumunu Vücutlarında Nasıl Üretirler?

Balmumunun üretimi arı kolonisi için hayati önem taşır, çünkü peteklerin inşasında kullanılır. Yaz mevsiminde yalnız 35 gün kadar yaşayan işçi arıların vücutlarında özel balmumu üreten bezler gelişir. (How Bees Make Wax )

İşçi arılar 12-17 günlük iken (Beeswax) son 4 çift karın halkalarındaki mum salgı bezlerinden balmumu salgılanır ve karın halkaları arasından çıkarken hava ile teması sonucu katılaşarak pulcuk haline geçer. Salgılandığı anda şeffaf ve renksizdir.

İşçi arının vücut duvarında özel konuma sahip dört balmumu salgı bezi, salgılama döneminde kalınlaşır ve bir beze halini alır.

Balmumu sıvı halinde salgılanır, sonra pulcuklar halinde sertleşir ve balmumu ceplerinde bekletilir.

İşçi arı arka bacaklarının içindeki yapı ile balmumu pulcuklarını çekip çıkartır. Pulcuk bunun ardından alt çeneye taşınır ve çiğnenerek, sağlam bir kitle meydana gelir. Balmumu daha sonra peteğe eklenir. İşçi arının balmumu yapma dönemi sona erdiğinde ve geliştiğinde, bu bezlerin yapısı bozularak düz bir hücre katmanı halini alırlar. (The Honey Bee Body)

Petek İçindeki Sıcaklığın Derecesi Balmumu Kullanımı İçin Neden Önemlidir?

Mum salgılayan arılar önce bal yerler. Daha sonra 35oC'de zincir şeklinde salkım oluşturarak mum salgılarlar. (The Honeycomb Conjectur) Mum pulcuğu karın halkalarından ayaklarla çeneye aktarılır. Çenede işlenmesi sırasında arılar muma tükürüklerinde bulunan bir salgıyı katarlar ve böylece balmumu sertleşir.

Balmumu petek örme ve yapmada kullanılır. Arıların ürettiği bu malzeme üstün bir yapı malzemesidir. Kovan içerisindeki ısı sayesinde, çiğneme ve balmumu üretimi sırasında başlangıçtaki malzeme iki kat daha dayanıklı hale getirilmiş olur. Eğer kovan içi sıcaklık çok yüksek olsaydı fazlasıyla yumuşak ve esnek olacaktı, tam aksine çok düşük bir sıcaklık olsaydı bu durumda kırılgan ve işlenmesi güç olacaktı. Fakat balarıları kovanlarını balmumunun işlenmesi için en uygun ısıda tutarlar. Hava soğuduğunda bal yiyerek, kanatlarını çırpmaya başlarlar ve bu sayede kovanı ısıtırlar. 1000 arının bu şekilde 7 watt ısı enerjisi üretebildiği hesaplanmıştır.

Arılar Balmumunu Ağızlarında Nasıl Şekillendiriyorlar?

Arının ağız bölümünde farklı organlar yer alır. Çene ağzın iki tarafından uzanır ve cisimlerle temasta, polen toplamada ve diğer arılarla yardımlaşmada kullanılır. Çenenin üzerinde yer alan salgı bezlerinden, balmumunu yumuşattığı düşünülen bir madde salgılanır.(Bee Anatomy)

Balarısının kompleks ağız yapısı özellikle balmumunu çiğnemesinde önemli görev yapar. Bir arının bir balmumu plakasını ya da pulcuğunu çıkartıp, çiğneyip peteğe yapıştırması yaklaşık 4 dakika sürer. Bu nedenle peteğin tek bir gözünün inşası için bile çok sayıda arının çalışması gerekir.

Pulcukların çıkartılması için arka ayaklardan biri kullanılır ve pulcuk bir kanca yoluyla yakalanır. Daha sonra özel bir hareket ile pulcuk yukarıya doğru taşınır ve burada ön bacaklar tarafından yakalanır. Bu noktada çene içerisinde pulcuk çiğnenerek, işlenir. (All About Beeswax )

Çene diye ifade edilen bir çift “diş” açılıp kapanarak, balmumunun şekillendirilmesini sağlar. (Honey Bee Anatomy) 1 kg ağırlığında balmumunun üretilmesi için 150,000 arının bu şekilde çalıştığı tahmin edilmektedir. (Biology of the honeybee)

Petek İnşası Nasıl Gerçekleşiyor?

Balmumunu şekillendiren işçi arıların sahip olduğu özellikler, tümüyle doğuştan Yüce Allah’ın verdiği yeteneklerdir. Halbuki insanlar bu tür davranışları ancak araştırarak, öğrenerek ve deneyimle elde ederler.

Arıların mimari becerilerinin ve ustalıklarının en belirgin eseri bal peteğinin güzelliği, yapısal sağlamlığı, kullanılan malzemede uyguladıkları ekonomi ve tekbiçimli altıgen gözler inşa etmekteki hızlarıdır. Peteğin inşasına başlarken öncelikle dairesel gözler oluşturacak şekilde balmumunu uygun konumda "sıvarlar." Daha sonra balmumundan yapılmış olan duvarları incelterek hepsini eşit kalınlığa getirirler ve altıgen gözleri şekillendirirler.(The Life of the Bee)

Arılar Peteğin İnşası İçin Yönü Nasıl Belirliyorlar?

Balarıları yeni bir kovanın inşasına başlamadan önce dünyanın manyetik alanını referans olarak kullanırlar ve peteklerin inşası için yönü bu şekilde tespit ederler. Bir arı kümesindeki arılar, nasıl olduğu tam anlaşılmayan bir yöntemle çeşitli paralel petekler inşa ederler. İlk peteklerin inşası başladıktan sonra artık peteklerine hangi yönde devam etmeleri gerektiğini belirlemelerine gerek kalmaz ve başladıklarını genişletirler.(Orientation of Comb Building by Honeybees)

Balmumunun kimyasal yapısı son derece kararlıdır ve zaman içinde özellikleri bozulmaya uğramaz. Hidrolize ve doğal oksidasyona karşı dirençlidir ve suda kesinlikle çözünmez.(B E E S W A X) Balmumu ısı iletiminde zayıf olduğu için, kovanın termal izolasyonunda önemli bir rol oynar ve soğuk ülkelerde dahi balarılarının kovanın sıcaklığını düzenlemelerine imkan sağlar.(Biology of the honeybee)

”... Göklerin, yerin ve bunlar arasındakilerin tümünün mülkü Allah’ındır; dilediğini yaratır. Allah herşeye güç yetirendir.”(Maide Suresi, 17)

Bu makale, İlmi Mercek Dergisi 60. sayı (Haziran 2009) 38. sayfada yayınlanmıştır.